Vertigo nedir ?
Vertigo Nedir?
Vertigo, vücudun denge sisteminde yaşanan bir sorun nedeniyle ortaya çıkan baş dönmesidir. Belirtileri; baş dönmesi, halsizlik, şiddetli baş ağrısı, midede bulantı ve bayılma durumudur. Tansiyon düşmesi ile ilgili baş dönmeleri vertigo kapsamında değildir.
Vertigo bir hastalık olmayıp birçok hastalığın sebep olabileceği bir bulgu, aslında bir hareket illüzyonudur. Vertigo hareket ederken ya da eğilip, kalkarken hızlı hareket etmeye bağlı durumlarda sıklıkla ortaya çıkabilir. Ancak küçük hareketlerde, yürümede ve hatta dinlenme esnasında bile kişi sallanma, sersemleme veya vertigo yaşayabilir.
Vertigo denge bozukluğuna bağlı olarak kişinin düşerek yaralanmasına sebep olabilir. Zihinsel karışıklık ve muhakeme bozukluğu sonucunda baş dönmesi yaşayan kişi yürürken zorlanabilir, mide bulantısı yaşayabilir, korku ve endişeyle karşı karşıya kalabilir. Vertigo genellikle basit ilaç kullanımı veya yaşam tarzı değişiklikleriyle bir süre sonra geçebilmektedir. Fakat bazı durumlarda vertigonun tedavisi nin yapılabilmesi için öncelikle altta yatan sebeplerin çözülmesi gerekmektedir.
Vertigo Nedenleri Nelerdir?
Klinik anlamdaki baş dönmesi yani vertigo kişi dururken bulunduğu ortamın ögelerinin kişiye dönüyormuş gibi gelmesi olarak tanımlanır. Bu anlamdaki vertigonun nedenleri iki grupta incelenir:
- Santral Vertigo: Merkezi sinir sistemindeki problemlerden kaynaklanır. Özellikle beyin, beyin sapı ve beyincik kaynaklı vertigo bu grupta incelenir. Bu organlarda ortaya çıkabilecek kanama, inme, migren, tümör, multiple skleroz (MS) gibi bir takım hastalıkların bir belirtisi olarak vertigo görülebilir.
- Periferik Vertigo: İç kulak ve denge sinirinden kaynaklı vertigolar bu grupta ele alınır. Santral vertigoya kıyasla daha sık karşılaşılan periferik vertigolar arasında; labirent ve yarım daire kanallarından kaynaklanan vertigo, denge sinirinin bozukluklarından kaynaklanan vertigo, dengeyi sağlayan, utrikül ve sakkül adı verilen taşların doğru yerleşimde bulunamamasından kaynaklanan vertigo ve Meniere hastalığı gibi durumlar sayılabilir.
Vertigo Belirtileri Nelerdir?
Vertigo belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Genel olarak vertigo belirtileri şunlardır:
- Baş dönmesi
- Hareket etme veya dönme hissi
- Denge kaybı
- Mide bulantısı ve kusma
- Kulak çınlaması
- İşitme kaybı
- Terleme
- Gözlerde titreme
- Baş ağrısı
- Göz kararması
- Bayılma
Vertigo Nasıl Teşhis Edilir?
Vertigo teşhisinde ilk yapılması gereken hastaya duyduğu hissin tarif ettirilmesidir. Daha sonra altta yatan nedeni bulmaya yönelik olarak merkezi sinir sistemi ve iç kulakla ilgili testler yapılır. Beyne kan akışı yetersizliğinden şüphelenilirse doppler ultrason, BT anjiyografi, manyetik rezonans anjiyografi (MR) veya kateter anjiyografi yöntemleri uygulanabilir. Tedavi tanıya bağlı olarak planlanır.
Vertigo Nasıl Tedavi Edilir?
Vertigo tedavisi altta yatan nedenlere göre değişir. Bazı durumlarda ilaç tedavisi, bazı durumlarda fizik tedavi, bazı durumlarda ise cerrahi müdahale gerekebilir. Vertigo tedavisinde kullanılan ilaçlar arasında; bulantı ve kusmayı önleyen antiemetikler, denge sisteminin çalışmasını düzenleyen antivertiginözler, iç kulak sıvısının basıncını azaltan diüretikler, alerjiye bağlı vertigoyu önleyen antihistaminikler, enfeksiyonlara karşı antibiyotikler ve antiviraller sayılabilir. Fizik tedavi yöntemleri arasında; baş ve vücut hareketleriyle denge sisteminin uyumunu sağlayan vestibüler rehabilitasyon, iç kulaktaki taşların yer değiştirmesine bağlı vertigoyu düzeltmek için yapılan manevralar, denge egzersizleri ve masaj terapileri bulunur. Cerrahi müdahale ise genellikle tümör, kanama, inme gibi ciddi durumlarda veya ilaç ve fizik tedavilere yanıt vermeyen vakalarda uygulanır.
Vertigo Hakkında Sık Sorulan Sorular
Vertigo ile baş dönmesi aynı şey midir? Hayır, vertigo ile baş dönmesi aynı şey değildir. Baş dönmesi genel bir terim olup, kişinin kendini sersem, hafif, baygın veya dengesiz hissetmesi durumudur. Vertigo ise baş dönmesinin özel bir türü olup, kişinin kendini veya çevresini dönüyormuş gibi hissetmesi durumudur.
Vertigo ne kadar sürer? Vertigo süresi altta yatan nedenlere ve tedaviye bağlı olarak değişir. Bazı vertigo türleri birkaç saniye veya dakika sürerken, bazıları saatler veya günler sürebilir. Vertigo atakları arasında uzun süreli aralar olabileceği gibi, sık sık tekrarlayan ataklar da görülebilir.
Vertigo için ne zaman doktora gidilmelidir? Vertigo eğer daha önce yaşanmamışsa, aniden başlamışsa, uzun süredir devam ediyorsa, şiddetli ise veya başka belirtilerle birlikte görülüyorsa mutlaka en kısa sürede bir doktora başvurulmalıdır. Vertigo altında ciddi bir hastalık yatıyor olabileceği için ihmal edilmemelidir.
Vertigoya ne iyi gelir? Vertigo atakları sırasında yapılması gerekenler şunlardır:
- Sakin bir ortamda oturmak veya yatmak
- Baş hareketlerini sınırlamak
- Gözleri kapamak veya sabit bir noktaya bakmak
- Bol su içmek
- Tuz, kafein, alkol ve sigaradan uzak durmak
- Düzenli uyku ve dinlenme sağlamak
- Stresten kaçınmak
- Doktorun önerdiği ilaçları kullanmak
Vertigoyu önlemek mümkün müdür?
Vertigoyu önlemek için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:
- Düzenli egzersiz yapmak
- Sağlıklı ve dengeli beslenmek
- Kulak enfeksiyonlarına karşı dikkatli olmak
- Baş travmalarından kaçınmak
- İlaçların yan etkilerini kontrol etmek
- Denge sistemini etkileyebilecek ilaçlardan uzak durmak
- Kulak temizliğine özen göstermek
- Kulak tıkanıklığına sebep olabilecek maddelerden kaçınmak
- Kulaklık veya kulak içi cihaz kullanımını sınırlamak
- Yüksek sesli ortamlardan uzak durmak